حذف
سازمان نظام مهندسی برای مواردی مانند ارتفاع نصب کلید و پریز از زمین یا فاصله آنها از یکدیگر، یکسری قوانین وضع کرده است که رعایت آنها ضرورت دارد و بیتوجهی به این قوانین موجب به بار آمدن یکسری اتفاقات ناگوار مانند انفجار در مدار اصلی سیمکشی ساختمان میشود. به عنوان مثال در اتاق خواب باید فاصله پریزها تا سطح زمین بین ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر باشد یا کلیدها باید از چارچوب درب بین ۱۰ تا ۲۵ سانتیمتر فاصله داشته باشند. علاوهبر این دو مورد، قوانین دیگری درباره مقررات نصب کردن کلید و پریز وجود دارد که در مقاله استاندارد نصب کلید و پریز درباره آنها به طور مفصل صحبت کردیم.
همچنین باید افزود که بر اساس قوانین سازمان نظام مهندسی، تعداد کلید و پریزهای ساختمان نیز باید تعداد مشخصی داشته باشند. مثلا حداکثر تعداد پریز برق روی یک خط ۱۲ عدد است یا برای هر بخش از ساختمان باید یک تعداد مشخصی کلید و پریز نصب کرد که در ادامه این مطلب به جزئیات آن خواهیم پرداخت.
برای پاسخ دادن به این سوال بهتر است که ابتدا بگوییم که تعداد کلید و پریز در ساختمان به چه عواملی بستگی دارد؟ سپس در بخشهای بعدی درباره تعداد پریزی که در هر فضای ساختمان باید نصب شود، صحبت میکنیم. پارامترهایی که تعداد کلید و پریز در ساختمان را مشخص میکنند، عبارتند از: نوع کاربری فضا، مساحت و نوع و تعداد لوازم روشنایی.
از آنجایی که یک ساختمان از بخشهای مختلفی همچون آشپزخانه، اتاق خواب، پذیرایی، انباری و… تشکیل شده است، در جدول زیر حداقل تعداد کلید و پریزهایی که در قسمتهای اصلی ساختمان باید نصب شود را نوشتهایم:
| فضای مورد نظر | حداقل تعداد کلید برق | حداقل تعداد پریز برق |
| آشپزخانه | ۲ | ۵ |
| هال و پذیرایی (بین ۱۲ تا ۲۰ متر مربع) | ۲ | ۴ |
| هال و پذیرایی (بیشتر از ۲۰ متر مربع) | ۳ | ۵ |
| اتاق خواب (۱۲ متری) | ۲ | ۳ |
| سرویس بهداشتی | ۱ | ۱ |
| قسمت روشویی یا رختکن حمام | ۱ | ۲ |
| تراس و بالکن | ۱ | ۱ |
| انباری | ۱ | ۱ |
| راهپله هر طبقه از ساختمان | ۱ | ۱ |
| قسمت پاگرد پشتبام | ۱ | ۱ |
| پشت بام | ۱ کلید دو پل | ۲ |
| لابی | ۱ کلید تک پل | ۱ |
| در پارکینگ به ازای جای هر دو ماشین | ۱ | ۱ |
بهطور معمول تعداد پریزهای برق در آشپزخانه بین ۶ تا ۸ عدد است. زیرا داخل آشپزخانه انواع لوازم الکتریکی مثل یخچال فریزر، ماشین لباسشویی، ماشین ظرفشویی، دستگاه تصفیه آب، اجاق گاز و… وجود دارد که همه آنها برای کار کردن به برق نیاز دارند. برای هر دو متر مربع مساحت آشپزخانه، یک پریز لازم است. یعنی اگر مساحت آشپزخانه شما ۱۲ متر مربع است باید ۶ عدد پریز در آن نصب کنید.
تعداد کلیدهای برق در آشپزخانه به نوع نورپردازی و تجهیزات روشنایی آشپزخانه بستگی دارد. هالوژنهای سقف، چراغهای آویز، لایت باکسها و چراغ زیرکابینتی هر کدام به کلیدهای برق مجزا نیاز دارند. به منظور جلوگیری از زیاد شدن تعداد کلیدهای روی دیوار، بهتر است که یک کلید تک پل و یک کلید دو پل یا دو کلید دو پل برای روشن و خاموش کردن لوازم روشنایی قرار دهید.
در آشپزخانههای کوچک ممکن است تعداد پریز برق کمتر از حد معمول باشد و معمولا تصمیمی که افراد برای رفع این مشکل در نظر میگیرند، خرید سه راهی برق است. اما بهترین گزینه برای حل این مشکل استفاده از محافظ برق است. درست است که محافظ برق را باید بر اساس توان خروجی انتخاب کرد. اما در آشپزخانه دستگاههایی وجود دارند که توان خروجی یکسانی دارند. ازاینرو، میتوان خرید محافظ برق دوخانه یا چهارخانه را جایگزین سه راهی برق کرد تا علاوهبر رفع مشکل کمبود تعداد پریز در آشپزخانه از تجهیزات الکتریکی موجود در برابر نوسانات برق محافظت کرد.
حداقل تعداد پریزها در هال و پذیرایی، ۳ عدد است و بهتر است که بر روی هر دیوار حداقل یک پریز که از زمین ۳۰ الی ۴۰ سانتیمتر فاصله دارد، وجود داشته باشد. چون اگر بر روی هر دیوار یک پریز نصب کنید دیگر مشکلی برای چیدمان لوازم صوتی و تصویری وجود ندارد و هنگام استفاده از جارو برقی چالشی رخ نمیدهد.
مانند سایر فضاهایی که تاکنون گفتیم، تعداد کلیدهای هال و پذیرایی نیز به تعداد لوازم روشنایی و نوع آنها بستگی دارد. مثلا برای یک لوستر به یک کلید دو پل نیاز دارید یا برای چراغهای سقفی مثل هالوژنها باید یک کلید دو پل نصب کنید. همچنین برای هر کدام از تجهیزات روشنایی مانند دیوار کوب، چراغ خطی و نور مخفی باید یک کلید یک پل جداگانه نصب کنید.
در صورتی که اتاق خواب شما ۱۲ متری است، باید ۲ الی ۳ پریز برق در آن نصب کنید تا مشکلی برای استفاده از لوازم برقی مختلف مانند اتو، سشوار، جاروبرقی و… وجود نداشته باشد ولی اگر مساحت اتاق شما بیشتر از ۱۲ متر است باید ۴ الی ۵ پریز در آن قرار دهید. در رابطه با محل نصب پریز در اتاق خواب نیز باید به این نکته توجه کنید که پریز را پشت درب یا تخت قرار ندهید زیرا دسترسی به آن مشکل خواهد بود.
حداقل تعداد کلید اتاق خواب باید یک کلید یک پل و یک کلید دو پل یا دو کلید دو پل باشد تا دیوارهای اتاق خواب شلوغ نشوند و کنترل کردن تجهیزات روشنایی داخل اتاق خواب مثل لوستر، چراغ خواب و چراغ سقفی راحتتر باشد.
سرویس بهداشتی یک محیط مرطوب است، پس تا حد امکان نباید داخل آن کلید یا پریز نصب شود. در همین راستا کلید برق سرویس بهداشتی را خارج از آن یعنی روی دیوار بیرونی نصب میکنند. ولی اگر سرویس بهداشتی دارای روشویی است، برای استفاده از ریش تراش به یک پریز برق نیاز خواهد بود پس باید یک پریز در فاصله ۳۰ سانتیمتری از شیر آب و ارتفاع ۱۲۰ سانتیمتری از زمین نصب شود.
نصب کلید یا پریز داخل حمام به خصوص حمامهای کوچک کاملا ممنوع است. زیرا امکان پاشیدن قطرات آب به روی آنها وجود دارد در نتیجه تا فاصله ۶۰ سانتیمتری دوش نباید کلید یا پریز باشد. به همین دلیل کلید برق را در حمامهای کوچک خارج از حمام نصب میکنند و پریز برق به هیچ عنوان در آنها نصب نمیشود. اما در صورتی که حمام بزرگ است و یک فضای جداگانه مثل روشویی یا رختکن دارد و فاصله فضای مورد نظر تا دوش، بیشتر از ۶۰ سانتیمتر است، نصب یک الی دو عدد پریز در قسمت روشویی یا رختکن برای استفاده از سشوار یا ریش تراش مجاز است. همچنین کلید برق حمام را بهتر است که در قسمت روشویی یا رختکن نصب کرد.
لازم به ذکر است که اگر حمام قسمت روشویی دارد، فاصله پریز و کلید برق تا شیر آب باید حداقل ۳۰ سانتیمتر باشد تا قطرات آب بر روی آنها نریزد.
در تراس و بالکن که جزو فضاهای باز ساختمان به شمار میروند هم به کلید و پریز نیاز دارید. در این فضاها چراغ پارکینگ یا لامپ معمولی نصب میشود و امکان استفاده از یک وسیله برقی در این مکان وجود دارد. در نتیجه داخل تراس و بالکن باید حداقل یک کلید و یک پریز نصب کنید.
برای پارکینگ به ازای هر ۲ قسمتی که مخصوص قرار دادن ماشین است باید یک پریز برق نصب شود. زیرا برای استفاده از کارواش برقی یا جاروبرقی به پریز برق نیاز است. تعداد کلید برق پارکینگ مانند بقیه فضاهای ساختمان به تعداد تجهیزات روشنایی بستگی دارد. مثلا اگر دو چراغ در پارکینگ نصب است باید یک کلید دو پل یا دو کلید تک پل در پارکینگ قرار دهید. در نظر بگیرید که بهترین انتخاب برای نصب کلید و پریز در فضای باز، کلید و پریز بارانی است تا از برقگرفتگی و آتشسوزی جلوگیری شود.